Χολοκυστίτιδα και επιλογές θεραπείας ανάλογα την περίπτωση

Η χολοκυστίτιδα είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη φλεγμονής στα τοιχώματα της χοληδόχου κύστης. Η χοληδόχος κύστη συνιστά ένα μικρό όργανο, που παρά το μικρό του μέγεθος διαδραματίζει μια πολύ βασική λειτουργία. Η κυρίαρχη και ζωτική αυτή λειτουργία είναι η παραγωγή και αποθήκευση της χολής, η οποία συνδράμει με τη σειρά της στη διάσπαση και πέψη των λιπών. Κατά τη διάρκεια της πέψης, ειδικά μετά την κατανάλωση λιπαρών τροφών, η χοληδόχος κύστη συσπάται και απελευθερώνει χολή στο λεπτό έντερο μέσω του κοινού χοληδόχου πόρου. Η χολή γαλακτωματοποιεί τα λίπη, διευκολύνοντας την πέψη και την απορρόφησή τους. Συνεπώς, η απρόσκοπτη λειτουργία της χοληδόχου κύστης και των χοληφόρων πόρων είναι κρίσιμη για τη διασφάλιση της υγείας του πεπτικού συστήματος. Όταν ωστόσο εκδηλώνονται παθολογικές καταστάσεις, όπως ο σχηματισμός λίθων εντός της χοληδόχου κύστης (χολολιθίαση) ή χολοκυστίτιδα, η υγεία του πεπτικού συστήματος διακυβεύεται. Μάλιστα, η φλεγμονή αυτή της χοληδόχου κύστης μπορεί να λάβει είτε οξεία, είτε χρόνια μορφή.

Πού οφείλεται η χολοκυστίτιδα;

Η χολοκυστίτιδα οφείλεται κατά βάση στη διαταραχή της ροής της χολής λόγω απόφραξης των χοληδόχων πόρων, γεγονός που οδηγεί σε ανάπτυξη φλεγμονής. Αυτή η απόφραξη μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, όπως ο σχηματισμός λίθων στη χολή (χολολιθίαση), η χολική λάσπη, η ύπαρξη τυχόν όγκων ή οι λοιμώξεις. Η απόφραξη προκαλεί τη συσσώρευση χολής στη χοληδόχο κύστη, αυξάνοντας την πίεση εντός του οργάνου και οδηγώντας σε διάταση και φλεγμονή του τοιχώματος της χοληδόχου κύστης. 

Η λιθίαση χοληδόχου κύστης είναι η πιο κοινή αιτία χολοκυστίτιδας, αποτελώντας περίπου το 90% των περιπτώσεων. Πρόκειται για στερεά σωματίδια που αποτελούνται από χοληστερόλη, χολερυθρίνη και χολικά άλατα και σχηματίζονται εντός της χοληδόχου κύστης. Όταν ένας χολόλιθος παγιδεύεται στον κυστικό πόρο, εμποδίζει τη ροή της χολής, οδηγώντας στη συσσώρευσή της στη χοληδόχο κύστη. Αυτή η στάση της χολής προάγει την ανάπτυξη βακτηρίων και τη φλεγμονή. Επίσης, η χολοκυστίτιδα μπορεί να προκληθεί ή να επιδεινωθεί από βακτηριακές λοιμώξεις, ιδίως σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς. Λιγότερο συχνά, η χολοκυστίτιδα μπορεί να προκληθεί από όγκους, όπως το χολαγγειοκαρκίνωμα ή ο καρκίνος του παγκρέατος, που αποφράσσουν τον κυστικό ή τον κοινό χοληδόχο πόρο, οδηγώντας στη συσσώρευση και τη στάση της χολής με αποτέλεσμα τη φλεγμονή της χοληδόχου κύστης.

Συμπτώματα κι επιπλοκές χολοκυστίτιδας

Η κλινική εικόνα της χολοκυστίτιδας μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη σοβαρότητα και την οξεία η χρόνια φύση της πάθησης. Στην οξεία χολοκυστίτιδα, εκδηλώνονται συμπτώματα όπως:

• Έντονος πόνος στο δεξιό άνω τεταρτημόριο της κοιλιάς, ο οποίος είναι συχνά ξαφνικός και μπορεί να ακτινοβολεί στον δεξιό ώμο ή την πλάτη.
• Πυρετός και αύξηση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων, που υποδηλώνουν φλεγμονώδη αντίδραση.
• Ναυτία, έμετος και απώλεια όρεξης
• Ίκτερος λόγω της απόφραξης του κοινού χοληδόχου πόρου σε ορισμένες περιπτώσεις.

Η χρόνια χολοκυστίτιδα από την άλλη πλευρά εκδηλώνεται με συναφή συμπτώματα, όπως:

• Υποτροπιάζοντα επεισόδια ήπιου πόνου στο δεξιό άνω τεταρτημόριο της κοιλιάς, συνήθως μετά από γεύματα.
• Φούσκωμα και δυσπεψία λόγω της χρόνιας φλεγμονής 
• Δυσανεξία στα λιπαρά τρόφιμα, η κατανάλωση των οποίων επιδεινώνει τα συμπτώματα.

Εάν αφεθεί χωρίς την κατάλληλη θεραπεία, η χολοκυστίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ή και απειλητικές για τη ζωή του ασθενούς επιπλοκές. Πιο συγκεκριμένα, η παρατεταμένη φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση του τοιχώματος της χοληδόχου κύστης, προκαλώντας γάγγραινα. Επίσης, υπάρχει ο κίνδυνος διάτρησης της χοληδόχου κύστης, γεγονός που οδηγεί σε διαρροή χολής στην περιτοναϊκή κοιλότητα, προκαλώντας περιτονίτιδα. Σε σπάνιες τέλος περιπτώσεις, μπορεί να σχηματιστεί απόστημα ή και συρίγγιο μεταξύ της χοληδόχου κύστης και του εντέρου. 

Επιλογές θεραπείας για τη χολοκυστίτιδα

Η κατάλληλη θεραπεία για την πάθηση εξαρτάται από τη σοβαρότητά της, την υποκείμενη αιτία και τη γενική υγεία του ασθενούς. Σε πρώτη φάση, προκειμένου να υποχωρήσει η φλεγμονή, η χορήγηση ενδοφλεβίως υγρών και ηλεκτρολυτών, ειδικά εάν πρόκειται για οξεία χολοκυστίτιδα. Επίσης, στον ασθενή χορηγούνται αντιβιοτικά για την αντιμετώπιση ή την πρόληψη βακτηριακών λοιμώξεων. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) χρησιμοποιούνται για την ανακούφιση από τον πόνο και τη φλεγμονή. Οι ασθενείς μάλιστα καλούνται να διακόψουν την κατανάλωση τροφής ενώ παρέχεται ενδοφλέβια σίτιση εάν χρειάζεται, προκειμένου να ανακάμψει η χοληδόχος κύστη. Ωστόσο, η οριστική θεραπεία για τη χολοκυστίτιδα είναι η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, γνωστή ως χολοκυστεκτομή. Η επέμβαση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με δύο τρόπους, με ανοιχτό χειρουργείο ή λαπαροσκοπικά. Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή είναι η προτιμώμενη μέθοδος και περιλαμβάνει την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης με τη χρήση λαπαροσκοπίου και ειδικών χειρουργικών εργαλείων, μέσω μικρών τομών. Πρόκειται για ελάχιστα επεμβατική τεχνική που συνεπάγεται συντομότερο χρόνο ανάρρωσης και λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή να μην ενδείκνυται λόγω διαφόρων παραγόντων, και να χρειάζεται ανοιχτό χειρουργείο. Ο Γενικός Χειρουργός στην Αθήνα, Δρ. Γεώργιος Πανούσης, αντιμετωπίζει τη χολοκυστίτιδα με την ενδεδειγμένη ανά περίπτωση χειρουργική τεχνική.