Μπορούν οι πέτρες στη χολή να δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα;

Οι πέτρες στη χολή, πάθηση που είναι ιατρικά γνωστή και ως χολολιθίαση, αποτελούν ένα από τα πλέον κοινά προβλήματα που αφορούν τη χοληδόχο κύστη. Η πάθηση αυτή εμφανίζεται όταν σχηματίζονται μικρές ή μεγαλύτερες συμπαγείς εναποθέσεις μέσα στη χοληδόχο κύστη κατά βάση λόγω ανισορροπίας στη σύσταση της χολής. Η χολή, που παράγεται από το ήπαρ, είναι ένα υγρό απαραίτητο για τη διάσπαση των λιπών στο έντερο. Όταν ωστόσο το υγρό αυτό περιέχει περισσότερη χοληστερόλη ή χολερυθρίνη από το φυσιολογικό ή μειωμένα χολικά άλατα, δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη λίθων στη χοληδόχο κύστη.

Τι προκαλεί πέτρες στη χολή;

Η δημιουργία των λίθων στη χολή οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που διαταράσσουν τη σύνθεση της χολής ή τη φυσιολογική λειτουργία της χοληδόχου κύστης. Η υψηλή χοληστερόλη είναι ένας από τους κύριους λόγους, καθώς, όταν η ποσότητά της υπερβαίνει την ικανότητα της χολής να τη διαλύει, σχηματίζονται κρύσταλλοι που με τη σειρά τους σχηματίζουν πέτρες στη χολή. Επίσης, η αυξημένη χολερυθρίνη λόγω αιματολογικών διαταραχών ή παθήσεων του ήπατος μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία λίθων. Η μειωμένη κινητικότητα της χοληδόχου κύστης με τη σειρά της προκαλεί στάση της χολής, η οποία κατ’ επέκταση μπορεί να συμβάλλει στο σχηματισμό συμπαγών εναποθέσεων εντός της χοληδόχου κύστης. Άλλοι σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι η παχυσαρκία, η εγκυμοσύνη, η απότομη απώλεια βάρους, η συστηματική κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λιπαρά και χαμηλών σε φυτικές ίνες, καθώς και το οικογενειακό ιστορικό χολολιθίασης.

Συμπτώματα που προκαλούν οι πέτρες στη χολή

Τα συμπτώματα που προκαλούν οι πέτρες στη χολή ποικίλουν και εξαρτώνται από τη σοβαρότητα και την έκταση της πάθησης. Πολλοί ασθενείς δεν αισθάνονται κανένα απολύτως σύμπτωμα, και οι πέτρες εντοπίζονται τυχαία κατά τη διάρκεια απεικονιστικών εξετάσεων που πραγματοποιούνται για τη διερεύνηση κάποιας άλλης παθολογικής κατάστασης. Εάν ωστόσο εκδηλωθούν συμπτώματα, το πιο κοινό είναι ο οξύς, έντονος πόνος στο δεξιό άνω τμήμα της κοιλιάς, γνωστός ως κολικός των χοληφόρων. Ο πόνος αυτός μπορεί να αντανακλά στην πλάτη ή τον δεξιό ώμο και συχνά εμφανίζεται μετά από την κατανάλωση λιπαρών γευμάτων. Στα πιθανά συμπτώματα συγκαταλέγονται επίσης η ναυτία, οι εμετοί και ο μετεωρισμός.

Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, εάν δηλαδή οι πέτρες προκαλέσουν φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, εμφανίζεται οξεία χολοκυστίτιδα, που εκδηλώνεται με έντονο και διαρκή πόνο στην κοιλιακή χώρα, πυρετό και γενική κακουχία. Εάν οι πέτρες μετακινηθούν και αποφράξουν τον χοληδόχο πόρο, μπορεί να προκαλέσουν αποφρακτικό ίκτερο ή ακόμη και οξεία παγκρεατίτιδα. Εάν εμφανιστούν οι παραπάνω επιπλοκές, η άμεση ιατρική παρέμβαση κρίνεται επιτακτική.

Διάγνωση της πάθησης

Η διάγνωση της χολολιθίασης γίνεται κυρίως με υπερηχογράφημα, το οποίο είναι η πλέον αξιόπιστη απεικονιστική εξέταση για την ανίχνευση λίθων στη χοληδόχο κύστη. Σε περιπτώσεις που υπάρχει υποψία χοληδοχολιθίασης ή λοιπών επιπλοκών, μπορεί να χρειαστούν πιο εξειδικευμένες εξετάσεις όπως η μαγνητική χολαγγειογραφία ή η ενδοσκοπική ανάστροφη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP). 

Ενδεδειγμένη θεραπεία για τις πέτρες στη χολή

Το κατάλληλο θεραπευτικό σχέδιο για τις πέτρες στη χολή εξαρτάται από τη γενική κατάσταση του ασθενούς και την παρουσία ή μη συμπτωμάτων. Σε περιπτώσεις ασυμπτωματικής χολολιθίασης συνιστάται η εφαρμογή ορισμένων διατροφικών προσαρμογών όπως ο περιορισμός της κατανάλωσης λιπαρών τροφών και η συστηματική παρακολούθηση του ασθενούς. Ωστόσο, καθώς ακόμα και σε ασυμπτωματικά περιστατικά εγκυμονεί κίνδυνος επιπλοκών λόγω της πιθανότητας μεταφοράς των λίθων σε σημεία που δεν πρέπει, με αποτέλεσμα να είθισται η πάθηση να αντιμετωπίζεται χειρουργικά. 

Η πιο κοινή επέμβαση χολής είναι η χολοκυστεκτομή, δηλαδή η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου κύστης. Η επέμβαση αυτή αποτελεί τη θεραπεία εκλογής για τη χολολιθίαση, ειδικά όταν υπάρχουν συμπτώματα ή επιπλοκές. Η πιο διαδεδομένη μέθοδος είναι η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή, η οποία πραγματοποιείται μέσω μικροσκοπικών τομών στο κοιλιακό τοίχωμα. Η επέμβαση αυτή είναι ασφαλής, διαρκεί 30-60 λεπτά, και οι ασθενείς συνήθως λαμβάνουν εξιτήριο μετά από μία μόνο ημέρα. Η λαπαροσκοπική τεχνική προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα, καθώς είναι ελάχιστα επεμβατική. Η ελάχιστα επεμβατική φύση της συνεπάγεται ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο, ταχεία ανάρρωση και άριστο αισθητικό αποτέλεσμα. Την επέμβαση αυτή πραγματοποιεί με εξαιρετική επιτυχία ο Γενικός Χειρουργός στην Αθήνα Δρ. Γεώργιος Πανούσης. 

Τι γίνεται αφού αφαιρεθεί η χοληδόχος κύστη;

Μετά την αφαίρεση της χοληδόχου κύστης, η χολή ρέει απευθείας από το ήπαρ στο λεπτό έντερο, χωρίς να αποθηκεύεται. Αυτό συνήθως δεν επηρεάζει σημαντικά τη λειτουργία της πέψης, αν και ορισμένοι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν ήπια συμπτώματα, όπως διάρροια, τους πρώτους μήνες μετά την επέμβαση. Η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής, με περιορισμό των λιπαρών τροφών, είναι σημαντική για την αποφυγή δυσάρεστων καταστάσεων.